Rozwód to trudny i emocjonalnie obciążający proces, który często dotyka nie tylko samych małżonków, ale przede wszystkim ich dzieci. Jednym z kluczowych aspektów, które należy uregulować w trakcie procesu rozwodowego, jest kwestia alimentów na utrzymanie dziecka po rozwodzie.

Co w sytuacji, gdy mąż / żona nie zamierza dobrowolnie płacić alimentów na rzecz małoletniego dziecka w trakcie postępowania rozwodowego, a postępowanie rozwodowe często trwa miesiącami? Jak w takim przypadku zapewnić dziecku środki do życia w tym okresie?

Odpowiedzią na powyższą sytuację jest możliwość złożenia wniosku o zabezpieczenie alimentów, który można złożyć już w pozwie o rozwodowym lub trakcie trwania postępowania rozwodowego jako osobny wniosek o zabezpieczenie.

Czym jest zabezpieczenie alimentów podczas rozwodu?

Zabezpieczenie alimentów to rozwiązanie, które umożliwia tymczasowe przyznanie środków na utrzymanie dziecka jeszcze przed zakończeniem postępowania rozwodowego. Dzięki temu rodzic sprawujący bieżącą opiekę nad dzieckiem może otrzymać alimenty od drugiego rodzica już na początkowym etapie rozwodu. Takie działanie ma na celu ochronę dobra małoletniego dziecka.

Od czego zależy wysokość alimentów w zabezpieczeniu?

Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczony jest przez dwie przesłanki:

AD.1. Usprawiedliwione potrzeby dziecka.
Świadczenie alimentacyjne ma na celu pokrycie bieżących kosztów utrzymania dziecka, ale nie ogranicza się jedynie do podstawowych potrzeb, takich jak wyżywienie czy mieszkanie. Co do wysokości samych alimentów, poświęcimy temu zagadnieniu osobny artykuł. W skrócie, sąd, orzekając w sprawach alimentacyjnych, bierze pod uwagę wiek dziecka, jego stan zdrowia i status materialny rodziców, co oznacza, że alimenty mają zapewnić dziecku godne warunki życia, a nie tylko minimum egzystencjaln

AD.2. Zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanych do alimentacji.
Sąd ocenia, nie tylko obecne dochody rodzica, ale również jego faktyczne możliwości zarobkowe. Uwzględnia, jakie dochody rodzic mógłby osiągać, gdyby w pełni wykorzystał swoje kwalifikacje zawodowe. To oznacza, że rodzic nie może uchylać się od obowiązku alimentacyjnego, tłumacząc się brakiem zatrudnienia, zbyt niskimi zarobkami w sytuacji, gdy w jego aktualnie wykonywanym zawodzie stosunkowo łatwo jest znaleźć zatrudnienie na pełen etat lub podjąć dodatkowe zlecenia. Spełnienie tych dwóch powyższych przesłanek pozwoli na uzyskanie odpowiedniego zabezpieczenia w toku postępowania rozwodowego.

Jak sąd ustala wysokość alimentów?

Wysokość alimentów ustalana jest na podstawie przedstawionego zestawienia ponoszonych kosztów na rzecz utrzymania małoletniego dziecka przez rodzica, przy którym małoletnie dziecko aktualnie zamieszkuje. Sporządzenie dokładnego zestawienia takich kosztów wymaga przedstawienia również dowodów na ich poniesienie (paragony, faktury, potwierdzenia przelewów). Istotnym jest, że sąd kierując się zasadami doświadczenia życiowego oceni czy przedstawione wydatki są zasadne oraz czy zostały należycie udokumentowane. Ponadto, sąd ustalając wysokość alimentów weźmie pod uwagę możliwości finansowe obojga rodziców.

Paragony, faktury, potwierdzenia przelewów – wszystkie wymienione dokumenty powinny wskazywać, że konkretny zakup dotyczył aktualnych potrzeb małoletniego dziecka. Dodatkowo jako dowód na fakt poniesienia kosztów leczenia, wycieczek szkolnych lub zajęć dodatkowych mogą posłużyć wszelkiego rodzaju zaświadczenia lub pisemne potwierdzenia np. ze szkoły. Przy udokumentowaniu poniesionych kosztów warto uwzględniać konkretne okoliczności np. jeżeli dziecko uprawia sport lub uczestniczy w kursach językowych, to należy uwzględnić koszty związane z zakupem profesjonalnego sprzętu, ubrań lub podręczników.

Jak sąd ocenia możliwości finansowe obu stron?

Możliwości finansowe rodziców mogą być oceniane na podstawie różnych dokumentów, takich jak zaświadczenia o zarobkach, zeznania podatkowe (PIT), certyfikatów zawodowych, a nawet przy wykorzystaniu informacji z portali społecznościowych (np. dowody z wycieczek i wyjazdów, prowadzenia działalności gospodarczej w mediach społecznościowych etc.). W przypadku uwzględnienia w całości bądź w części wniosku o zabezpieczenie sąd wydaje je z klauzulą natychmiastowej wykonalności.

Co w sytuacji, gdy zobowiązany rodzic jednak nadal uchyla się od obowiązku alimentacyjnego?

Po wydaniu postanowienia zabezpieczającego wraz z nadaną klauzulą wykonalności mamy możliwość wszczęcia egzekucji przeciwko uchylającemu się małżonkowi / małżonce. Co do zasady egzekucja będzie prowadzona przez komornika sądowego, aż do wyegzekwowania pełnej kwoty alimentów tj. od dnia zobowiązania do płacenia alimentów do dnia uregulowania całości zadłużenia.

Co w sytuacji, gdy mamy bezskuteczną egzekucję?

W przypadku bezskutecznej egzekucji alimentów przez komornika, możliwe jest złożenie wniosku do Funduszu Alimentacyjnego, który wypłaca świadczenie alimentacyjne, jeżeli dziecko:

  • nie ukończyło 18 roku życia;
  • nie ukończyło 25 roku życia i kontynuuje naukę w szkole lub w szkolę wyżej;
  • legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, w tym przypadku nie obowiązuje żadne ograniczenia wiekowe;
  • Dodatkowo, powinny być spełnione dwa kryteria:
  • miesięczny dochód netto na osobę w rodzinie w roku poprzedzającym okres świadczeniowy nie przekracza 1.209 zł
  • egzekucja stwierdzonych alimentów okazała się bezskuteczna, czyli w okresie dwóch miesięcy przed złożeniem wniosku o świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego komornik nie wyegzekwował pełnej należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Bezskuteczność egzekucji potwierdza komornik sądowy odpowiednim zaświadczeniem. Ważne! Za bezskuteczną egzekucję uważa się również niemożność wszczęcia lub prowadzenia egzekucji alimentów przeciwko dłużnikowi alimentacyjnemu przebywającemu aktualnie poza granicami Polski.

Ważne!

💡 Obecnie świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego odpowiada kwocie alimentów zasądzonych przez Sąd, ale nie może przekraczać 500 zł miesięcznie na dziecko. Jeśli alimenty są wyższe niż 500 zł, Fundusz i tak będzie wypłacał maksymalnie 500 zł na dziecko.

💡 Obecnie jest planowana nowelizacja wypłacanych przez Fundusz Alimentacyjny kwot. maksymalna kwota świadczenia ma wzrosnąć do 1000 zł miesięcznie. Oznacza to, że jeśli alimenty są ustalone na kwotę wyższą niż 500 zł, Fundusz Alimentacyjny będzie uprawniony do wypłaty kwoty do wysokości 1000 zł, nie zaś 500 zł jak było dotychczas. Co ważne, nowe przepisy będą miały zastosowanie do świadczeń z funduszu alimentacyjnego, do których prawo przysługuje od 1 października 2024 roku. Oznacza to wypłatę świadczeń osobom uprawnionym z wyrównaniem od 1 października 2024 roku.

Podsumowanie

Zawsze powtarzam, że postępowanie rozwodowe może być trudne i często czasochłonne. W przypadku braku możliwości uzyskania „dobrowolnej pomocy finansowe” od drugiego rodzica jednym z możliwych rozwiązań jest złożenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia alimentów. Jeżeli masz więcej pytań – zapraszam do kontaktu!

Zachęcam Cię również do zapoznania się z innymi artykułami na naszej stronie, które pomogą Ci lepiej zrozumieć aspekty prawne procesu rozwodowego, czy choćby świadczeń alimentacyjnych.